Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΟΥ ΙΩΑΝΝΗ ΓΕΝΝΑΔΙΟΥ

Ο Ιωάννης Γεννάδιος (1844-1932) γεννήθηκε στην Αθήνα και ήταν γιος του ευπατρίδη Γεωργίου Γενναδίου και της Αρτέμιδας, το γένος Μπενιζέλου. 

Το 1862 μετακόμισε στο Λονδίνο όπου προσλήφθηκε από την ελληνική εταιρεία των Αδελφών Ράλλη. Το 1870 έγραψε το φυλλάδιο για τη Σφαγή στο Δήλεσι, το οποίο αποτέλεσε έναυσμα να ακολουθήσει διπλωματική καριέρα από το 1873, με πόστα στη Ουάσιγκτον, Κωνσταντινούπολη, Βιέννη, Χάγη και το Λονδίνο όπου το 1886 προήχθη στον βαθμό του Υπουργού-Πρέσβη. Αναγκάστηκε να παραιτηθεί το 1892 και έμεινε εκτός της διπλωματίας έως το 1910 οπότε ξαναδιορίστηκε πρέσβης της Ελλάδας στο Λονδίνο έως τη συνταξιοδότησή του το 1918. Οι καίριες διπλωματικές θέσεις του Γενναδίου την κρίσιμη εποχή του Ανατολικού ζητήματος και της κατάλυσης της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας τον καθιστούν μοναδική πηγή για τα δρώμενα της εποχής, ενώ τα ίδια τα ταξίδια του προσδίδουν μια αίσθηση κοσμοπολιτισμού. H έκθεση αυτή αντλεί από τα λευκώματά του σχετικές πληροφορίες και μοναδικό υλικό για τον πόλεμο του 1897, τους Βαλκανικούς, την αναβίωση των Ολυμπιακών Αγώνων, τα Δάνεια της Ανεξαρτησίας, και άλλες σημαντικές ιστορικές στιγμές του Eλληνισμού όπως η Ελληνική Επανάσταση, ενώ τα ταξίδια του δίνουν μια αίσθηση κοσμοπολιτισμού. Η ενότητα της ιματιογραφίας τονίζει περαιτέρω αυτή τη διάσταση της συλλογής. 

Από το 1895 ασχολήθηκε με τη συγγραφή μελετών που προήγαγαν την υπόθεση της Ελλάδας στη Βρετανία με κορυφαία τη συμβολή του στη δημιουργία της Έδρας Κοραή Νεοελληνικών και Βυζαντινών Σπουδών στο King's College του Λονδίνου (1915-1918). Το 1902 παντρεύτηκε την Florence Ελισάβετ Λάινγκ Κένεντι, την οποία μετονόμασε σε Άνθη. 

Το 1921 εκπροσώπησε την Ελλάδα στη Διάσκεψη για το Ναυτικό Αφοπλισμό στην Ουάσινγκτον και το 1922 δώρισε τη βιβλιοθήκη του στην Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα. Το 1926 πραγματοποιήθηκε η τελετή εγκαινίων της Γενναδείου Βιβλιοθήκης, και λίγα χρόνια αργότερα, το 1932, πέθανε σε ηλικία 88 ετών. 
  

Το πάθος του συλλέκτη για τις απεικονίσεις ενδυμασιών από την Οθωμανική Αυτοκρατορία σε βιβλία αλλά και στα λευκώματά του αντανακλά μια ευρύτερη γοητεία για την πολιτισμική αναπαράσταση και τις ιστορικές ενδυμασίες. 

Με κύριο στόχο να ικανοποιήσουν την περιέργεια και να καταπολεμήσουν το φόβο των Ευρωπαίων για τους Οθωμανούς, τα βιβλία ενδυμασιών (costume books) εξοικείωναν τη Δύση με τις εξωτικές ανατολίτικες συνήθειες από τον 16ο έως τον 19ο αιώνα. Η αποτύπωση των οθωμανικών ενδυμασιών έδινε τη δυνατότητα στους Ευρωπαίους να αποκωδικοποιήσουν την οθωμανική κοινωνία και τον τρόπο λειτουργίας της, ενώ χρησίμευαν και ως «οδηγός» για διπλωμάτες και άλλους επίδοξους επισκέπτες της σουλτανικής αυλής. 

Οι καλλιτέχνες ήταν αρχικά Ευρωπαίοι ταξιδιώτες στην Ανατολή, αλλά από τις αρχές του 18ου αιώνα τους μιμούνταν και Οθωμανοί καλλιτέχνες, αντιλαμβανόμενοι τη μεγάλη ζήτηση για τέτοιες εικονογραφήσεις. Άλλωστε το θέμα παρέμεινε επίκαιρο και μετά την εμφάνιση της φωτογραφίας στα μέσα του 19ου αιώνα. 

Στα λευκώματα αυτά, η ενδυμασία παραπέμπει απευθείας σε συγκεκριμένες γεωγραφικές περιοχές ή κοινωνικές τάξεις και οι εικόνες λειτουργούν ως αυταπόδεικτες αλήθειες μιας άγνωστης πραγματικότητας. Η ενδυμασία, ως σύμβολο πολιτισμικής διαφοράς, αναπαριστούσε τον τρόπο ζωής, με αποτέλεσμα η Δύση να αντιλαμβάνεται και να αναπαριστά την Ανατολή μέσω αυτών των εικόνων. Οι εκδόσεις αυτές διατηρούσαν την αυθεντικότητα, αλλά προσαρμόζονταν στα εμπορικά πρότυπα του ευρωπαϊκού κοινού, αναπαράγοντας οικεία πρότυπα, όπως έμφυλες σχέσεις ή κοινωνικές τάξεις. 

 

Τα συγκλονιστικά γεγονότα, γνωστά ως «φόνοι του Δήλεσι ή Μαραθώνα» (1870), τάραξαν τον Ιωάννη Γεννάδιο που από το 1862 ζούσε στο Λονδίνο και εργαζόταν στη σημαντική ελληνική επιχείρηση των Αδελφών Ράλλη, όπου συγχρωτιζόταν με νέους ιδιαίτερης καλλιέργειας, σημαντικής περιουσίας και κύρους. Ωστόσο, τον ενοχλούσε η αίσθηση μιας έντονης φιλοτουρκικής διάθεσης στην Αγγλία και μιας γενικότερης διαστρέβλωσης της εικόνας της Ελλάδας και των αξιών της. Θεώρησε, λοιπόν, προσωπική του υπόθεση να στηρίξει την Ελλάδα. Με το ψευδώνυμο «Διός Γέννα» έγραψε τέσσερις επιστολές στη φιλελεύθερη εφημερίδα The Morning Star, εκθέτοντας τα ιστορικά και στατιστικά στοιχεία της ραγδαίας υλικής ανάπτυξης του ελληνικού έθνους και την ωριμότητα των πολιτών του. Όλες οι επιστολές του δημοσιεύτηκαν, γεγονός που προκάλεσε αναγνώριση και ικανοποίηση της ελληνικής παροικίας του Λονδίνου.

Παρά τις προσπάθειες του Γενναδίου, τον Απρίλιο του 1870 ένα γεγονός ενίσχυσε τον ανθελληνισμό στη Δύση: ληστές απήγαγαν μία ομάδα ξένων τουριστών κοντά στον Μαραθώνα. Κάποιοι από αυτούς ήταν Βρετανοί και, ενώ διαπραγματεύσεις είχαν ξεκινήσει, η δολοφονία τριών εξ αυτών προκάλεσε θυελλώδεις αντιδράσεις και έξαρση του ανθελληνισμού στη Δυτική Ευρώπη και ιδιαίτερα στην Αγγλία. Το συμβάν φαινόταν να διαψεύδει τους ισχυρισμούς του Γενναδίου για ωριμότητα και σταθερότητα στην Ελλάδα.

Ο βρετανικός Τύπος ξεσήκωσε τον κόσμο ενάντια στους Έλληνες. Οι διευθύνοντες του Ομίλου Αδελφών Ράλλη, συνειδητοποιώντας τον θυελλώδη πατριωτισμό του υπαλλήλου τους Ιωάννη Γενναδίου, τον προειδοποίησαν να μη δημοσιεύσει απόψεις υπέρ των Ελλήνων. Ο Γεννάδιος, παρ’ όλα αυτά, το θεώρησε «ιερό του χρέος» να διορθώσει την κατάσταση.

Για τέσσερις, περίπου, εβδομάδες πέρασε όλον τον ελεύθερο χρόνο του προσπαθώντας να διερευνήσει λεπτομερώς τα συμβάντα και τις περιστάσεις των «φόνων του Μαραθώνα», αλλά και της εγκληματικότητας σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Πριν το τέλος του Ιουνίου είχε ετοιμάσει ένα «ογκώδες φυλλάδιο» το οποίο το τύπωσε ανώνυμα με δική του δαπάνη. Το ογκώδες αυτό φυλλάδιο είχε τίτλο «Notes on the recent murders by brigands in Greece» και αφορούσε στη Σφαγή στο Δήλεσι τριών Άγγλων και ενός Ιταλού, οι οποίοι είχαν προηγουμένως αιχμαλωτιστεί από ληστές της περιοχής. Στόχος του φυλλαδίου δεν ήταν η απόσειση των ευθυνών των ελληνικών Αρχών σχετικά με τη διαχείριση της υπόθεσης, αλλά η άρση των συκοφαντιών, οι οποίες μέσω του αγγλικού κυρίως Τύπου έκαναν τον γύρο της Ευρώπης, επιρρίπτοντας βαρύτατες ευθύνες και χαρακτηρίζοντας με αήθη σχόλια τον ελληνικό λαό συλλήβδην.

Στις συλλογές του βρίσκεται και μία επιστολή του Γενναδίου προς τον Υπουργό Οικονομικών Θεόδωρο Δηλιγιάννη, 6 Νοεμβρίου 1871, σχετικά με τη μετάφραση του φυλλαδίου για τη Σφαγή στο Δήλεσι από τα αγγλικά στα ελληνικά με παρότρυνση της κυβέρνησης. Μολονότι η πρωτότυπη αγγλική έκδοση είχε πληρωθεί εξ ολοκλήρου από τον ίδιο τον Γεννάδιο, ο ίδιος αδυνατούσε να καλύψει και τα έξοδα για την έκδοση στα ελληνικά. Έτσι, μετά από αίτηση του υπουργείου, η μετάφραση τυπώθηκε από το Εθνικό Τυπογραφείο. Όμως, λόγω νομικού κωλύματος που παρεμπόδιζε την έκδοση ιδιωτικών έργων από το Εθνικό Τυπογραφείο, η έκδοση σταμάτησε. Για αυτό, απευθύνθηκε στον υπουργό διευκρινίζοντας ότι το έργο δεν ήταν πραγματικά «ιδιωτικό», αφού η μετάφραση του φυλλαδίου ήταν σημαντική για τα εθνικά συμφέροντα και για την υπεράσπιση της ελληνικής πλευράς στο διεθνές πεδίο.

Το θέμα επρόκειτο σύντομα να συζητηθεί και στο Κοινοβούλιο στο Λονδίνο. Νοίκιασε ένα ταξί και πέρασε όλη τη νύχτα διανέμοντας το φυλλάδιό του στους επιφανείς εκπροσώπους και των δύο κοινοβουλίων της Αγγλίας, σε εκδότες εφημερίδων και άλλα δημόσια πρόσωπα. Οι Έλληνες του Λονδίνου ήταν πολύ περήφανοι για τον νεαρό συμπατριώτη τους, που με τόση θέρμη υπεραμύνθηκε της πατρίδας του και της τιμής της. Η αντίδραση των Βρετανών ήταν ανάμεικτη. Οι διευθύνοντες του Ομίλου Αδελφών Ράλλη ένιωσαν υποχρεωμένοι να δράσουν ανάλογα με τις προειδοποιήσεις τους. Έδωσαν έξι μήνες διορία στον Γεννάδιο για να φύγει από την εταιρεία.

Η πολλά υποσχόμενη επιχειρηματική καριέρα του στην Αγγλία είχε τελειώσει. Στην Ελλάδα, όμως, είχε γίνει σχεδόν ήρωας. Η ηχώ της ρητορικής ικανότητας του πατέρα του διαφαινόταν μέσα από την παθιασμένη υπεράσπιση της Ελλάδας και των Ελλήνων. Αυτό τον οδήγησε τελικά στην πλήρωση των πρώιμων προσδοκιών της οικογένειάς του, την είσοδό του στο Διπλωματικό Σώμα της Ελλάδας.

Τον Νοέμβριο του 1870 διορίστηκε ως ακόλουθος στην Ελληνική Διπλωματική Αντιπροσωπία της Ουάσιγκτον έπειτα από σχετική σύσταση προς την ελληνική κυβέρνηση του Charles Tuckerman, Υπουργού των ΗΠΑ στην Αθήνα, ο οποίος είχε εντυπωσιαστεί ιδιαίτερα από το «ογκώδες φυλλάδιο». Ανάμεσα στις αναφορές και δημοσιεύσεις του Tuckerman υπέρ της ελληνικής μεριάς συγκαταλέγεται και ένα έγγραφο με τίτλο «Brigandage in Greece. A paper addressed by Mr. Chas K. Tuckerman, United States Minister at Athens, to Mr. Fish», της 5ης Δεκεμβρίου 1870, για το ζήτημα της ληστείας στην Ελλάδα. Σε αυτό ανέλυε το ζήτημα της ληστείας ξεκινώντας από τις απαρχές της Επανάστασης και τους «κλέφτες» για να καταλήξει πως μέσα από αυτή τη διαδρομή ορισμένες ομάδες ακολουθούσαν πλέον την ίδια τακτική σε διαφορετικό πλαίσιο. Αναφέρθηκε στις δυσκολίες αντιμετώπισης του ζητήματος, εξαιτίας μίας μορφής αναγκαστικής προστασίας ή «αναγκαστικής φιλίας» μεταξύ των ορεινών πληθυσμών και των κλεφτών. Σε αντάλλαγμα για την προστασία και την οικονομική ενίοτε βοήθεια, οι κάτοικοι δεσμεύονταν να ειδοποιούν τους ληστές σε περίπτωση αναζήτησής τους από τις Αρχές. Πολλές φορές η αναγκαστική «συνεργασία» πήγαζε από την απειλή των ληστών για επιδρομές στα χωριά. Η ίδια λογική δίεπε και τις σχέσεις των εκάστοτε υποψηφίων πολιτικών των περιοχών με τους ληστές, καθώς η «μη συνεργασία» μπορούσε να αποβεί επιζήμια και επικίνδυνη τόσο για τους ίδιους τους πολιτικούς και τις οικογένειές τους, όσο και για την κοινότητα.

Ο συγγραφέας του φυλλαδίου αρχικά παρέμενε ανώνυμος, όπως φανερώνουν τα ελληνικά έντυπα της εποχής. Στη συνέχεια βέβαια αποκαλύφθηκε ότι το επίμαχο δημοσίευμα είχε γραφτεί από τον Ι. Γεννάδιο. Ακολούθησαν εγκωμιαστικά σχόλια και δημοσιεύματα για τον νεαρό Έλληνα, ο οποίος διακρινόμενος από αισθήματα φιλοπατρίας και με υψηλή αίσθηση εθνικού καθήκοντος, υπερασπίστηκε με έξοχο τρόπο την ελληνική πλευρά. Η συνέχεια της ιστορίας απασχόλησε τον Τύπο, ο οποίος επέκρινε τη στάση του Έλληνα εργοδότη του Ιωάννη Γενναδίου, κυρίου Ράλλη, εξαιτίας της απαράδεκτης στάσης που επέδειξε διώχνοντας τον Γεννάδιο επειδή έγραψε πολιτικό φυλλάδιο. Ο τρόπος γραφής και τα επιχειρήματα που στοιχειοθετούνταν στο φυλλάδιο, τα έξοδα του οποίου ανέλαβε αποκλειστικά ο Γεννάδιος, αποτέλεσαν αντικείμενο εγκωμιαστικού σχολιασμού, ενώ το θέμα προκάλεσε συζητήσεις τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, φτάνοντας και στη Βουλή των Λόρδων στην Αγγλία.

Ο Γεννάδιος εδραίωσε τη θέση στην πρεσβεία του Λονδίνου όπου συμμετείχε ενεργά στην κοινωνική και πολιτική ζωή του Λονδίνου με ζέση. 

Ένα από τα μεγάλα επιτεύγματά του Γενναδίου μετά την επιστροφή του από το Συνέδριο του Βερολίνου ήταν η διευθέτηση του προβλήματος των «δανείων της Ανεξαρτησίας» που είχαν δοθεί στην Προσωρινή Κυβέρνηση της Ελλάδας από Βρετανούς δανειοδότες το 1824-1825. Ορθώς διέβλεψε ότι η εμπιστοσύνη των Βρετανών στην Ελλάδα θα ενισχυόταν σημαντικά με την αποκατάσταση της ελληνικής δανειοληπτικής ικανότητας στην αγορά. Έπειτα από διεξοδικές διαπραγματεύσεις με όλους τους ενδιαφερομένους, και ειδικότερα τον Ολλανδό Louis Drucker που είχε συμφωνήσει να αγοράσει τα δύο τρίτα των αρχικών έντοκων γραμματίων, επιτεύχθηκε μία συμφωνία ικανοποιητική για όλους, πλην των Ολλανδών. Ο ίδιος ο Γεννάδιος έθεσε με τόλμη το θέμα στο συμβούλιο του αγγλικού χρηματιστηρίου στο Λονδίνο. Τα γραμμάτια που είχαν εκδοθεί πριν από πενήντα χρόνια μετατράπηκαν σε νέα. Η ελληνική πιστοληπτική ικανότητα αποκαταστάθηκε στη βρετανική αγορά και το 1879 μπόρεσε να ανακοινώσει ότι η Ελλάδα είχε καταλάβει και πάλι τη θέση της μεταξύ των αξιόπιστων (οικονομικά) εθνών. 

 

Αιτία και αφορμή για τον ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897 υπήρξε το κρητικό ζήτημα. Βάσει των αποφάσεων του Συνεδρίου του Βερολίνου (1878), η Οθωμανική Αυτοκρατορία υποχρεώθηκε, μεταξύ άλλων, να εφαρμόσει τον οργανικό νόμο του 1868 (γνωστό ως Σύμβαση της Χαλέπας). Η μη τήρηση της Σύμβασης της Χαλέπας οδήγησε σε εξεγέρσεις με σημαντικότερη αυτή του 1896, η οποία κατέληξε σε σφαγές του χριστιανικού πληθυσμού στα Χανιά τον Ιανουάριο του 1897 και προκάλεσε την εμπλοκή τόσο των Μεγάλων Δυνάμεων όσο και της Ελλάδας. Το έντονο διπλωματικό παρασκήνιο, οι ταπεινωτικές, για την Ελλάδα, αποφάσεις των Μεγάλων Δυνάμεων, όπως και η διπλωματική της απομόνωση και ο επαναστατικός αναβρασμός που αναζωπυρωνόταν από τη δράση της Εθνικής Εταιρείας στην Αθήνα οδηγούσαν με μαθηματική ακρίβεια στον πόλεμο με την Τουρκία.

Στις 15 Μαρτίου 1897 ο διάδοχος Κωνσταντίνος με το βαθμό του αρχιστρατήγου αναχώρησε για το θεσσαλικό μέτωπο. Η εισβολή των ενόπλων ανδρών της Εθνικής Εταιρείας στη Μακεδονία υπήρξε το casus belli, και στις 5 Απριλίου η Οθωμανική Αυτοκρατορία διέκοψε επίσημα τις σχέσεις της με το ελληνικό Βασίλειο. Ο πόλεμος είχε ξεκινήσει.

Η εδαφική διαμόρφωση του βορείου συνόρου της Ελλάδος με την Οθωμανική Αυτοκρατορία υπαγόρευε την ύπαρξη δύο διαφορετικών και ανεξάρτητων μεταξύ τους θεάτρων πολέμου, του ηπειρωτικού και του θεσσαλικού, με σημαντικότερο το δεύτερο, όπου και διοχετεύτηκε το μεγαλύτερο μέρος των ελληνικών δυνάμεων. Στο θεσσαλικό μέτωπο υπήρξαν δύο μεραρχίες, στη Λάρισα με διοικητή τον Ν. Μακρή και στον Αλήφακα υπό τον συνταγματάρχη πεζικού Γ. Μαυρομιχάλη. Στο ηπειρωτικό μέτωπο είχαν σταλεί δύο μεραρχίες με επικεφαλής τον συνταγματάρχη πυροβολικού Θρασύβουλο Μάνο. Οι οθωμανικές δυνάμεις είχαν αρχιστράτηγο τον Ετέμ Πασά και επιτελάρχη τον Σεφτέκ Πασά. Στην πρώτη φάση του πολέμου, γνωστή ως «μάχη των συνόρων», έγιναν πολυήμερες και συγχρονισμένες πολεμικές συγκρούσεις στα βόρεια σύνορα της Θεσσαλίας στις τρεις διαβάσεις προς τη Μακεδονία, αυτές του Νέζερου, της Μελούνας και του Ρεβενίου. Οι ελληνικές δυνάμεις κράτησαν τις θέσεις τους έως τις 12 Απριλίου 1897, όταν, μετά τη μάχη των Δελεριών, ξεκίνησε η γενική αποχώρηση των Ελλήνων από τον Τύρναβο προς τη Λάρισα.

Με τη φυγή Ελλήνων πολιτών και στρατιωτών, οι Οθωμανοί κατέλαβαν τον Τύρναβο (12 Απριλίου 1897) και τη Λάρισα (13 Απριλίου 1897), ενώ η μάχη στο Βελεστίνο διήρκησε 10 μέρες χάρη στη δυναμική της ταξιαρχίας του στρατηγού Σμολένσκη (14 -24 Απριλίου). Η κατάληψη του Βόλου (26 Απριλίου 1897) και η μάχη στον Δομοκό στις 1897 έκριναν οριστικά την έκβαση του πολέμου υπέρ της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Η ανακωχή υπογράφτηκε έξω από τη Λαμία στις 7 Μαΐου 1897, ενώ συνθήκη ειρήνης υπογράφηκε στις 22 Νοεμβρίου στην Κωνσταντινούπολη, σύμφωνα με την οποία η Ελλάδα υποχρεώθηκε να πληρώσει μεγάλη πολεμική αποζημίωση στην Αυτοκρατορία και να της παραχωρήσει μικρό τμήμα της Θεσσαλίας.

Οι ελληνικές στρατιωτικές δυνάμεις

Τα πρώτα τέσσερα τάγματα ευζώνων (αργότερα συντάγματα) συγκροτήθηκαν το 1867. Επανδρώθηκαν, αρχικά, με εθελοντές, υπαξιωματικούς ή οπλίτες, που κατάγονταν από ορεινές περιοχές με αποστολή την φύλαξη της ελληνικής μεθορίου. Θεωρούνται πρόγονοι της μονάδας ορεινών καταδρομών και διακρίθηκαν ιδιαίτερα στους Bαλκανικούς Πολέμους, αλλά και στις υπόλοιπες ένοπλες συγκρούσεις της χώρας για τη γενναιότητα και την αποτελεσματικότητά τους. Λίγο πριν την έναρξη των εχθροπραξιών του πολέμου του 1897, στις 4 Μαρτίου το ΙΙ τάγμα ευζώνων αναχώρησε από την Αθήνα και μεταφέρθηκε στη Λάρισα. Στις 8 Απριλίου κατόπιν προσκλήσεως και άλλων εφέδρων υπό τα όπλα συγκροτήθηκε το XII τάγμα ευζώνων στο Αγρίνιο και τα λοιπά (VIII, IX,X αυθύπαρκτα τάγματα και το XIII Ευζώνων) στην Αθήνα.

Στον πόλεμο του 1897 εκτός από τις ελληνικές δυνάμεις πολέμησαν και εθελοντικά σώματα. Ένα από αυτά ήταν οι Γαριβαλδινοί με αρχηγό το στρατηγό Ριτσιώτη Γαριβάλδη. Το σώμα των 900 ανδρών (οι οποίοι δεν ήταν όλοι ιταλικής καταγωγής), οπλίσθηκε και συντηρήθηκε από την ελληνική κυβέρνηση, και ενώθηκε με το στρατό της Θεσσαλίας πριν τη μάχη του Δομοκού, όπου έχασε ένα σημαντικό μέλος της, τον Ιταλό φιλέλληνα πολιτικό Antonio Fratti.

Τις παραμονές του πολέμου το ελληνικό πολεμικό ναυτικό φάνταζε ως ένα από τα ισχυρότερα πολεμικά μέσα, καθώς είχε εξοπλιστεί από το 1889 με τρία νέα θωρηκτά: «Σπέτσες», «Ύδρα» και «Ψαρά». Παρά ταύτα οι προσδοκίες δεν δικαιώθηκαν από τη δράση του ναυτικού ούτε στο Αιγαίο, ούτε στο Ιόνιο Πέλαγος. Ο στόλος της μοίρας του Αιγαίου πελάγους, με αρχηγό τον Κωνσταντίνο. Σαχτούρη περιλάμβανε τα θωρηκτά Ψαρά, Ύδρα, (με κυβερνήτες τους Κ. Χατζηκυριάκο και Ι. Βώκο), το τορπιλοβόλο Κανάρης με κυβερνήτη τον πρίγκηπα Γεώργιο, τον οπλιταγωγό «Μυκάλη» με κυβερνήτη το Γ. Κουντουριώτη και τον ατμοδρόμωνα «Αλφειός» υπό τον Π. Κουντουριώτη. Επίσης, περιλάμβανε και εννέα τορπιλοβόλα. Αργότερα προστέθηκαν και άλλα δύο πλοία. Η μοίρα αυτή ναυλουχούσε στον ευβοϊκό κόλπο.

Δυστυχώς τα πλοία παρέμειναν σε αδράνεια όταν ξέσπασε ο πόλεμος. Λόγω της κακής συνεργασίας του Υπουργείου Ναυτικών με τον αρχηγό της ανατολικής μοίρας, Σαχτούρη, όλες οι επιχειρήσεις του ναυτικού απέτυχαν. Ο Σαχτούρης τέθηκε σε διαθεσιμότητα, ενώ ο σημαιοφόρος Ιωάννης Κόκκορης που κατηγόρησε το Σαχτούρη ως προδότη τιμωρήθηκε πειθαρχικά, καθώς η καταγγελία του προς τον Υπουργό Ναυτικών και τον Πρόεδρο του Αρείου Πάγου είχε προκαλέσει σάλο στη Αθήνα.

Τις παραμονές του πολέμου το ελληνικό πολεμικό ναυτικό φάνταζε ως ένα από τα ισχυρότερα πολεμικά μέσα, καθώς είχε εξοπλιστεί από το 1889 με τρία νέα θωρηκτά: «Σπέτσες», «Ύδρα» και «Ψαρά». Παρά ταύτα οι προσδοκίες δε δικαιώθηκαν από τη δράση του ναυτικού ούτε στο Αιγαίο, ούτε στο Ιόνιο Πέλαγος. Ο στόλος της μοίρας του Αιγαίου πελάγους, με αρχηγό τον Κ. Σαχτούρη περιλάμβανε τα θωρηκτά «Ψαρά», «Ύδρα», (με κυβερνήτες τους Κ. Χατζηκυριάκο και Ι. Βώκο), το τορπιλοβόλο «Κανάρης» με κυβερνήτη τον πρίγκιπα Γεώργιο, τον οπλιταγωγό «Μυκάλη» με κυβερνήτη το Γ. Κουντουριώτη και τον ατμοδρόμωνα «Αλφειός» υπό τον Π. Κουντουριώτη. Επίσης, περιλάμβανε και εννέα τορπιλοβόλα. Αργότερα προστέθηκαν και άλλα δύο πλοία. Η μοίρα αυτή ναυλοχούσε στον ευβοϊκό κόλπο.

Ωστόσο, όταν ξέσπασε ο πόλεμος τα πλοία παρέμειναν σε αδράνεια. Οι επιχειρήσεις που διατάχθηκε να κάνει υπήρξαν όλες αποτυχημένες. Βασική αιτία της δυσλειτουργίας αυτής, ήταν η κακή συνεργασία του Υπουργείου Ναυτικών με τον αρχηγό της ανατολικής μοίρας, Σαχτούρη, που έδειξε ανυπακοή και δεν εκτέλεσε σωστά τις διαταγές του Υπουργείου. Η κατάσταση πήρε επικίνδυνες διαστάσεις όταν, εξαιτίας της στάσης του αρχηγείου της ανατολικής μοίρας, ο Υπουργός Ναυτικών επιχείρησε να παραιτηθεί, ενώ ο σημαιοφόρος Κόκορης κατήγγειλε τον Σαχτούρη αφήνοντας να εννοηθεί ότι η στάση του υπήρξε προδοτική. Ο Σαχτούρης τέθηκε σε διαθεσιμότητα, ενώ ο Κόκορης τιμωρήθηκε πειθαρχικά, καθώς η καταγγελία του προς τον Υπουργό Ναυτικών και τον Πρόεδρο του Αρείου Πάγου είχε προκαλέσει σάλο στη Αθήνα.

Τα λευκώματα του Γενναδίου περιέχουν ενδιαφέροντα τεκμήρια για ταξίδια και περιοδείες που πραγματοποίησε στην Ευρώπη και την Αμερική και πιάνουν τον παλμό της εποχής. Η Διεθνής Έκθεση του Παρισιού του 1889 (6 Μαΐου ― 31 Οκτωβρίου) προσέλκυσε περισσότερους από τριάντα δύο εκατομμύρια επισκέπτες ανάμεσου στους οποίους και τον Ιωάννη Γεννάδιο. Τιμώντας την 100ή επέτειο της Γαλλικής Επανάστασης, η έκθεση είχε σκοπό να τονώσει την οικονομία της Γαλλίας και να πατάξει την οικονομική ύφεση δίνοντας έμφαση στην επιστήμη, την τεχνολογία αλλά και στις τέχνες. Ο Πύργος του Άιφελ, μια από τις πιο εμβληματικές κατασκευές στον κόσμο, κατασκευάστηκε για την Έκθεση του 1889. Με ύψος 324 μέτρα παρέμεινε το ψηλότερο κτίριο στον κόσμο για 41 χρόνια. 

Η είσοδος στην έκθεση κόστιζε σαράντα λεπτά, σε μια εποχή που η τιμή ενός «φθηνού» πιάτου κρέατος και λαχανικών σε ένα καφέ του Παρισιού ήταν δέκα λεπτά. Οι επισκέπτες έπρεπε να πληρώσουν πολύ παραπάνω για να επισκεφθούν τα πιο δημοφιλή αξιοθέατα της έκθεσης. Η αναρρίχηση στον Πύργο του Άιφελ κόστιζε πέντε φράγκα, ενώ η είσοδος σε δημοφιλή πανοράματα, θέατρα και συναυλίες ήταν ένα φράγκο. 

Η έκθεση εξαπλωνόταν σε δύο χώρους. 

Ο κυριότερος ήταν το Πεδίο του Άρεως (Champs de Mars) στην αριστερή όχθη του Σηκουάνα ποταμού, όπου χτίστηκε και ο Πύργος του Άιφελ, και στη δεξιά όχθη, στην έκταση από το παλάτι του Τροκαντερό, το οποίο είχε χτιστεί για την Έκθεση του 1878, μέχρι τον Σηκουάνα δημιουργήθηκαν πάρκα, κήποι και σιντριβάνια. 

Ένας μικρότερος χώρος στην πλατεία Les Invalides φιλοξενούσε τα περίπτερα των γαλλικών αποικιών. Υπήρχαν πολλά υπαίθρια εστιατόρια και καφέ με τρόφιμα από την Ινδοκίνα, τη Βόρεια Αφρική και άλλες κουζίνες από όλο τον κόσμο. Με σκοπό να αναδείξει τις αποικίες η αποικιοκρατική επίδειξη των αυτόχθονων πληθυσμών προκάλεσε και αντιδράσεις από τους αυτόχθονες. 

 

Ο Ιωάννης Γεννάδιος, στο πλαίσιο του ταξιδιού του στις ΗΠΑ, επισκέφτηκε την έκθεση τον Οκτώβριο του 1893 από όπου κράτησε πλήθος ενθύμια. Η Διεθνής Έκθεση του Σικάγο ή Κολομβιανή Έκθεση πραγματοποιήθηκε στο Σικάγο το 1893 (5 Μαΐου ― 31 Οκτωβρίου), για τον εορτασμό της 400της επετείου της άφιξης του Χριστόφορου Κολόμβου στον Νέο Κόσμο το 1492. Επίκεντρο της έκθεσης ήταν μια μεγάλη πισίνα γεμάτη με νερό, η οποία αντιπροσώπευε το μεγάλο ταξίδι του Κολόμβου στον Νέο Κόσμο. Η έκθεση υπήρξε ένα κοινωνικό και πολιτιστικό γεγονός με μεγάλη επιρροή στην αρχιτεκτονική, στις τέχνες και στη γενικότερη εικόνα της πόλης του Σικάγο, καθώς και στον αμερικανικό βιομηχανικό οπτιμισμό. Η έκθεση χρησίμευσε επίσης για να δείξει στον κόσμο ότι το Σικάγο είχε αναγεννηθεί από τις στάχτες της Μεγάλης Πυρκαγιάς του Σικάγου το 1871. 

Η έκθεση κάλυψε 690 στρέμματα (2,8 km2), παρουσιάζοντας σχεδόν 200 νέα, αλλά προσωρινά κτίρια κυρίως νεοκλασικής αρχιτεκτονικής, κανάλια και λιμνοθάλασσες, καθώς και ανθρώπους και πολιτισμούς από 46 χώρες. Πάνω από 27 εκατομμύρια άνθρωποι επισκέφθηκαν την Έκθεση κατά τη διάρκεια της εξάμηνης λειτουργίας της. Η κλίμακα και το μεγαλείο της ξεπέρασαν κατά πολύ τις εκθέσεις άλλου στον κόσμο και έγινε σύμβολο του αναδυόμενου αμερικανικού εξαιρετισμού (American exceptionalism).