Scrapbook 026, vol 4
26_4_s010_a
Θεόκλητος Φαρμακίδης
Title
Θεόκλητος Φαρμακίδης
Description
Ο ιερωμένος της ελληνικής ορθόδοξης εκκλησίας, εκπρόσωπος του Νεοελληνικού Διαφωτισμού και Διδάσκαλος του Γένους Θεόκλητος Φαρμακίδης.
Main Subject
Νεοελληνικός Διαφωτισμός ; Κλήρος, Ορθόδοξος
Date Estimated
false
Language
Greek
Notes
Ο Θεόκλητος Φαρμακίδης (1784 –1860) ήταν κληρικός και λόγιος, εκπρόσωπος του Νεοελληνικού Διαφωτισμού και Διδάσκαλος του Γένους. Γεννήθηκε στο Νιμπιγλέρ της Θεσσαλίας, όπου διδάχθηκε και τα πρώτα του γράμματα, ενώ το 1802 χειροτονήθηκε διάκονος στη Λάρισα. Συνέχισε τις σπουδές του στην Πατριαρχική Σχολή της Κωνσταντινούπολης και στις Σχολές Κυδωνιών, Ιασίου και Βουκουρεστίου, όπου χειροτονήθηκε πρεσβύτερος. Από το 1811 έως το 1818, διατέλεσε υπεφημέριος του ναού του Αγίου Γεωργίου στη Βιέννη, όπου συμπλήρωσε τη θεολογική και φιλολογική του εκπαίδευση, ενώ έμαθε λατινικά, γαλλικά και γερμανικά. Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στην πρωτεύουσα των Αψβούργων συνεργάστηκε με τον Κωνσταντίνο Κοκκινάκη για την έκδοση του "Λογίου Ερμή" και υπήρξε ένθερμος οπαδός του Κοραή. Με χρηματοδότηση του Άγγλου φιλέλληνα λόρδου Γκίλφορντ, επέστρεψε στην αγωνιζόμενη Ελλάδα το Μάιο του 1821 και εγκαταστάθηκε στην Καλαμάτα, όπου εξέδωσε την πρώτη ελληνική εφημερίδα με τίτλο "Ελληνική Σάλπιγξ" (α΄ φύλλο στις 3 Αυγούστου 1821), ενώ αναμείχθηκε ενεργά στις πολιτικές εξελίξεις της εποχής συμμετέχοντας στις Εθνοσυνελεύσεις της Επιδαύρου και του Άργους. Τη διετία 1823-1825 δίδαξε το μάθημα της Δογματικής στην Ιόνιο Ακαδημία της Κέρκυρας, για να επανέλθει αργότερα στην Πελοπόννησο και να οριστεί εφημεριδογράφος της Διοικήσεως. Την περίοδο 1825 - 1827 ήταν υπεύθυνος για την έκδοση της πρώτης επίσημης εφημερίδας του κράτους ("Γενική Εφημερίδα της Ελλάδος"), παραιτήθηκε, όμως, λίγο πριν την έλευση του Κυβερνήτη. Γενικά, κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησης του Ιωάννη Καποδίστρια, με τον οποίο ερχόταν σε πλήρη αντίθεση, ο Φαρμακίδης περιόρισε την δράση του. Κατέκρινε την εκκλησιαστική πολιτική του Κυβερνήτη και, ιδιαιτέρως, την προσπάθειά του να επανασυνδέσει την ελληνική εκκλησία με το Οικουμενικό Πατριαρχείο, ιδέα που ερχόταν σε ρήξη με τις δικές του φιλελεύθερες αντιλήψεις περί ρύθμισης των εκκλησιαστικών πραγμάτων. Μετά τη δολοφονία του Καποδίστρια, ο Φαρμακίδης διορίστηκε έφορος στη Σχολή της Αίγινας (1832), ενώ η άφιξη του Όθωνα και της Αντιβασιλείας του έδωσε τη δυνατότητα να εκθέσει τις ιδέες του περί ανεξαρτητοποίησης της ελλαδικής Εκκλησίας στον αντιβασιλέα Μάουρερ. Το 1833 διορίστηκε μέλος της εξαμελούς επιτροπής που όρισε ο Μάουρερ υπό τον Σπυρίδωνα Τρικούπη για το σχεδιασμό εκκλησιαστικού κανονισμού. Έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη λήψη των αποφάσεων της επιτροπής και στην σύνταξη του τελικού καταστατικού, με το οποίο ανακηρύχτηκε το αυτοκέφαλο της Εκκλησίας της Ελλάδος, ενώ αργότερα διορίστηκε πρώτος ραμματέας της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου. Η απόφαση για το αυτοκέφαλο προκάλεσε πλήθος αντιδράσεων, με κύριο εκφραστή τους τον έτερο σημαντικό θεολόγο της εποχής, Κωνσταντίνο Οικονόμο τον εξ Οικονόμων, ο οποίος θεωρούσε αντικανονική την αφ’ εαυτής κήρυξη της Εκκλησίας της Ελλάδος ως αυτοκεφάλου και απέκρουε οποιαδήποτε ανάμειξη της πολιτείας στα εκκλησιαστικά πράγματα. Ο Φαρμακίδης υποστήριζε πως η Εκκλησία της Ελλάδος απέκτησε την ανεξαρτησία της από την στιγμή που διακηρύχτηκε επίσημα η πολιτική ανεξαρτησία του ελληνικού έθνους και δεν υπήρχε ανάγκη ειδοποίησης ή τέλος αναγνώρισης από το Οικουμενικό Πατριαρχείο, το οποίο τελούσε υπό την άμεση κυριαρχία της Τουρκίας και υπό την εξάρτηση της Ρωσίας, του μεγαλύτερου, κατά τον Φαρμακίδη, εχθρού της Ελλάδας. Η ιδεολογική αυτή αντιπαράθεση μετατράπηκε σε προσωπική ρήξη μεταξύ των δύο ανδρών.
Physical Description
black & white ; drawing ; printed
Scrapbook Name
Προσωπογραφίαι Δ'. Έλληνες μετά τον Αγώνα
Scrapbook
026
Volume
4
Spread
s010
Item
e
Media Type
IMAGE
Rights
Creative Commons Αναφορά Μη Εμπορική Χρήση (CC BY-NC)
Collection Name
Gennadius Scrapbooks
Department
Gennadius Library
Provider
American School of Classical Studies at Athens
Discover More
An approach to enriching cultural heritage data using AI.